بازار کار رشته برق آنقدر گسترده است که می توان علاوه بر شغل اصلی در شغل دوم نیز فعالیت داشت، شغل دوم مهندسان برق با تنوع بسیاری مواجه است. اگر بخواهیم چند مورد از مهمترین آنها را نام ببریم میتوانیم به تعمیرات سخت افزارهای کامپیوتری و طراحی سیستمهای رادار و جنگ الکترونیک و همکاری با تیمهای پژوهشی و کارشناس فنی یا مدیر تولید اشاره نماییم. با گسترش فناوری و صنایع روز به روز به فرصتهای شغلی مهندسان برق افزوده میشود.
1 -تعمیرات سخت افزار های کامپیوتری
هر یک از این گرایشها تفاوت بسیار زیادی از نظر زمینه های کار و فرصتهای شغلی با یک دیگر دارند. همین موضوع سبب گستردگی و وسعت زمینه های کاری رشته ی برق شده است. گرایشات رشته مهندسی برق به برخی دیگر از رشته های مهندسی خیلی نزدیک هستند و بهمین علت، فعالیت در زیر شاخه های دیگر مهندسی میتواند بعنوان شغل دوم مهندسان برق در نظر گرفته شود.
بعنوان نمونه، گرایش الکترونیک به رشته ی مهندسی کامپیوتر خیلی نزدیک است و مباحث مشترک خیلی زیادی دارند. دانشجویان رشته ی مهندسی برق با توجه به نزدیکی گرایش الکترونیک به گرایش سخت افزار میتوانند درسهای اختیاری را بمنظور آشنا شدن با مسائل الکترونیکی کامپیوتر انتخاب کنند.
بعبارت دیگر، بسیاری از مشاغل مرتبط با کامپیوتر شاخه ی سخت افزار و کار کردن در شرکتهای ساخت، تولید و حتی تعمیرات سخت افزارهای کامپیوتری همگی میتوانند بعنوان شغل دوم مهندسان برق در نظر گرفته گردند.
علاوه بر صنعت، فرصتهای شغلی دیگری در زمینه های مختلف از جمله پزشکی، ساخت وسایل خانگی سیستمهای ارتباطی برای مهندسان رشته برق، گرایش الکترونیک، بخصوص الکترونیک دیجیتال، وجود دارند که علاقه مندان میتوانند کار کردن و فعالیت در شرکتهای مرتبط به زمینه های بیان شده را بعنوان شغل دوم مهندسان برق در نظر بگیرند. ورود بسیاری از مهندسان برق گرایش الکترونیک به بحثهای مرتبط با تعمیرات تجهیزات پزشکی و وسایل آزمایشگاهی نیز رونق خیلی زیادی پیدا کرده است و مهندسان برق فعال در این زمینه از حقوق نسبتاً بالایی نیز برخوردارند. قابل ذکر است که امروزه بسیاری از مهندسان گرایش الکترونیک در پروژه های مخابراتی همکاری میکنند و به مهندسان گرایش مخابرات در ساخت و پیاده سازی طرحهای مخابراتی کمک می کنند.
2- راه اندازی شبکه های ارتباط از راه دور
یکی از سختترین گرایشهای رشته ی مهندسی برق، گرایش مخابرات است که به علت حجم بالای محاسبات بکار رفته در این گرایش، تعداد کمی از علاقه مندان به رشته ی برق جذب آن میشوند. همین کم بودن تعداد متقاضیان سبب بوجود آمدن فرصتهای شغلی خیلی زیادی برای فارغ التحصیلان رشته ی برق، گرایش مخابرات می گردد.
با این وجود، بسیاری از فارغ التحصیلان این رشته نیز بدنبال شغل دوم هستند. هدف اصلی گرایش قدرت، انتقال اطلاعات است و بهمین علت، ریاضیات و محاسبات عددی از جایگاه ویژه ای در این گرایش برخوردارند. از آن جایی که فارغ التحصیلان گرایش مخابرات، دروس ریاضیات پیشرفته را میگذرانند و از پایه ی نسبتاً خوبی در محاسبات برخوردارند، میتوانند در زمینه ی آمار و احتمالات نیز فعالیت داشته باشند. هم چنین، با گسترش و رشد فناوری موبایل، فرصتهای شغلی خیلی زیادی در شرکتهای فعال در زمینهی فناوریها و راه اندازی شبکه های ارتباط از راه دور برای فارغ التحصیلان رشته برق، گرایش مخابرات بوجود آمده است. امروزه شغل دوم مهندسان برق گرایش مخابرات، علاوه بر کار کردن در شرکتهای فعال در زمینه ی مسائل مخابراتی، فعالیت و همکاری در پروژه های نظامی است.
3-طراحی سیستم های رادار و جنگ الکترونیک
طراحی سیستمهای رادار و جنگ الکترونیک از جمله پروژه های نظامی هستند که فارغ التحصیلان گرایش مخابرات بخصوص مخابرات سیستم میتوانند با شرکتهای مربوطه همکاری داشته باشند. بسیاری از شرکتهای خصوصی یا دولتی نیز در زمینه ی پروژه های مخابراتی غیر نظامی فعالیت دارند که باز هم این مشاغل میتوانند بعنوان شغل دوم مهندسان برق گرایش مخابرات معرفی گردند. بطور کلی، فارغ التحصیلان رشته ی مهندسی برق، گرایش مخابرات و الکترونیک، میتوانند فرصتهای شغلی ایجاد شده در هر یک از وزارت خانه های پست، تلگراف، تلفن، صنایع، دفاع و شرکتهای خصوصی یا دولتی وابسته به آنها را بعنوان شغل دوم خود انتخاب کنند.
4-نیروگاه ها و شرکتهای توزیع مشغول
فارغ التحصیلان مهندسی برق، گرایش قدرت عموماً در نیروگاهها و شرکتهای توزیع مشغول بکار می گردند. با این وجود، شرکتهای مشاوره در زمینه ی ساخت نیروگاه ها و هم چنین شرکتهای فعال در زمینه ی انرژیهای نو میتوانند شغل دوم مهندسان برق گرایش قدرت در نظر گرفته شوند. با توجه به وظایف مهندس برق گرایش قدرت در زمینه ی آشنایی با روشهای توزیع و پخش بار در یک کارخانه، ساختمان و یا منطقه و شهر، بازار کار این گرایش محبوب رشته ی مهندسی برق بسیار گسترده و وسیع است.
5- فعالیت در صنایع و کارخانه های مختلف
گرایش کنترل رشته ی مهندسی برق، همانطور که از نامش مشخص است، به علم کنترل رفتارهای سیستمهای مختلف با توجه به ورودیهای داده شده، میپردازد. با توجه به گستردگی سیستمهای صنعتی و نیاز شدید به کنترل آنها، فرصتهای شغلی خیلی زیادی برای مهندس برق، گرایش کنترل وجود دارد. مهندسان کنترل علاوه بر کار در صنایع و کارخانه های مختلف از جمله ذوب آهن و سیمان میتوانند در زمینه ی خودروسازی نیز فعالیت داشته باشند. فعالیت در شرکتهای خصوصی اتوماسیون صنعتی و ابزار دقیق نیز میتواند بعنوان شغل دوم مهندسان برق گرایش کنترل در نظر گرفته شود. از آن جایی که دانشجویان رشته برق گرایش قدرت، واحدهای مرتبط با ریاضیات خیلی زیادی را میگذرانند، پس از پایه ی ریاضی خوبی برخوردارند و دانش کامپیوتر مطلوبی نیز دارند، بهمین علت، مهندسان گرایش کنترل رشته ی برق میتوانند در شرکتهای کامپیوتری نیز مشغول بکار گردند و از تواناییهای خود در زمینه ی کامپیوتری بخصوص حوزه ی کاری کنترل، استفاده کنند.
6-فعالیت در حوزه های مختلف از جمله مخابرات و پتروشیمی و حمل و نقل
بطور کلی، فارغ التحصیلان رشته ی مهندسی برق با توجه به گستردگی گرایشهایش میتوانند در حوزه های مختلف از جمله مخابرات (موبایل، رادیو، تلویزیون و ارتباطات ماهواره ای)، پتروشیمی و نفت، هواپیمایی، سخت افزار کامپیوتر، مهندسی پزشکی (ساخت و تولید دستگاههای پزشکی و وسایل آزمایشگاهی)، نظامی (ارتباطات، ناوبری و سیستمهای تسحیلاتی)، ساخت و تولید (ماشین آلات صنعتی و کنترل کننده های منطقی قابل برنامه ریزی)، حمل و نقل (سیستمهای الکترونیکی خودرو، سیستمهای ردیاب و مسافت سنج)، هوا و فضا (رادار، سیستمهای هوانوردی و ارتباطی) و ارتباطات (ارتباط داده ای، کامپیوترهای خانگی، لپ تاپ، کامپیوترهای جیبی، ماشینهای خودپرداز بانکی) مشغول بکار گردند.
7-همکاری با تیمهای پژوهشی
یکی دیگر از زمینه های فعالیت اضافی مهندسان برق که بعنوان شغل دوم مهندسان برق نیز شناخته می گردد، شرکت و همکاری در پروژه های علمی است. شرکتهای خیلی زیادی در این زمینه مشغول بکار هستند. مهندسان برق با همکاری در تیمهای پژوهشی این شرکتها میتوانند در زمینه های مختلف از قبیل آکوستیک، اپتیک، فیزیک و نانو تحقیق و پژوهش کنند.
فعالیت در چنین مشاغلی علاوه بر بوجود آوردن منبع درآمد دومی برای مهندسان برق علاقه مند به این حوزه، سبب افزایش سطح دانش و مهارتهای آنها نیز می شود. گاهی اوقات نیز فرصتهای شغلی جدیدی از طریق همین کارهای تحقیقاتی و پژوهشی برای مهندسان برق فعال در این حوزه بوجود می آیند. از دیگر زمینه ها که بعنوان شغل دوم مهندسان برق در نظر گرفته میشود، فعالیت در شرکتها و سازمانهای مشاوره و مدیریتی است. مهندسان برق در چنین مشاغلی دیگر به کارهای عملی و علمی نمیپردازند و بیشتر به جنبه های مدیریتی یک شرکت یا سازمان میپردازند. جنبه های مدیریتی در شرکتهای تولید، ساخت و طراحی حوزه ی برق میتواند شامل تخمین هزینه ها، مدیریت نیروی انسانی، ارزیابی و بررسی زمان بندی دقیق پروژه، هماهنگی فعالیت تکنسینها و کارگران و هم چنین برنامه ریزی و نظارت بر برنامه های بازرسی، تعمیر و نگه داری باشد.
8- کارشناس فنی یا مدیر تولید
علاوه بر موارد عنوان شده، مهندس برق میتواند مشاغل مرتبط دیگری از قبیل کارشناس فنی، کارشناس مخابرات، کارشناس ابزار دقیق، کارشناس پشتیبان، سرپرست بازرسی، مسئول تاسیسات، مدیر تولید، مدیر کارخانه و غیره را نیز بعنوان شغل دوم مهندسان برق در نظر بگیرد. بسیاری از مهندسان برق نیز به توجه به گرایش انتخابی خود آغاز به کسب مهارت و یادگیری نرم افزارهای مرتبط میکنند و بعنوان یک کارآفرین ظاهر می گردند.
9- کارشناس فروش
این مهندسان برق علاوه بر کار اصلی خود در سازمانهای دولتی یا شرکتهای خصوصی، بصورت تیمی کار میکنند و پروژه های مختلفی در زمینه ی تخصصی خود میگیرند. بعنوان مثال، مهندس برقی که در یک شرکت فروش و خدمات پس از فروش دستگاههای CNC مشغول بکار است، میتواند با به دست آوردن مهارت لازم در زمینه ی تعمیر و خدمات این دستگاهها بصورت خوداشتغالی فعالیت داشته باشند و شغل دومی برای خود ایجاد کند.
اخیراً شاهد ورود بسیاری از مهندسان برق به حوزه ی فروش بوده ایم. از آن جایی که فروش برخی از کالاهای مرتبط با صنعت برق بسیار تخصصی هستند، کارشناس فروش میتواند بعنوان شغل دوم مهندسان برق در نظر گرفته شود که اگر مهندس برق مهارت لازم در زمینه ی فروش را داشته باشد، میتواند درآمد خیلی زیادی داشته باشد.