یکی از زیر شاخه های اصلی رشته مهندسی برق، رشته مهندسی برق قدرت است که در آزمون نظام مهندسی برق، بیشتر مورد توجه طراحان سوال است. ترجمه مهندسی برق قدرت به انگلیسی (Power engineering) میشود. مهندسی برق در سال های گذشته که حدودا به 30 سال قبل برمیگردد، به 2 شاخه تبدیل شده است. که عبارت هستند از: (مهندسی برق قوی (مهندسی برق قدرت) و مهندسی برق ضعیف (مهندسی برق الکترونیک)). مهندسی قدرت را می توان مادر سایر گرایش های رشته مهندسی برق دانست. به علت حرفه ای و تخصصی بودن رشته مهندسی برق قدرت، اکثر سازمان ها و اداره ها فقط افرادی را استخدام می کنند که تحصیل نموده در رشته مهندسی برق در گرایش قدرت باشند.
جهت دریافت بسته رایگان آزمون نظام مهندسی برق، فرم زیر را پر کنید
1- اطلاعات اولیه و معرفی مهندسی برق قدرت
یکی از زیر شاخه های اصلی رشته مهندسی برق، مهندسی برق قدرت است. ترجمه انگلیسی مهندسی برق قدرت (Power engineering) میشود.
مهندسان برق قدرت بصورت مستقیم با سیستم های قدرت بویژه تولید، انتقال، توزیع توان الکتریکی، تبدیل انرژی الکتریکی به شکل های دیگر انرژی و تجهیزات الکترومکانیکی سروکار دارد.
از رشته مهندسی برق قدرت در زمینه های دیگری نیز استفاده می گردد، که عبارت هستند از:
- راه اندازی و تعمیر و نگه داری سیستم های حرارتی
- راه اندازی و تعمیر و نگه داری سیستم های برودتی
- راه اندازی و تعمیر و نگه داری سیستم های تجهیزات تولید توان الکتریکی مانند ژنراتورها، پست ها و دیگر تجهیزات الکتریکی مورد استفاده در صنایع یا ساختمان های بزرگ
- شناسایی دیگر منابع جدید انرژی الکتریکی
قابل ذکر است، مهندسی برق در سال های گذشته که حدودا به 30 سال قبل برمیگردد، به 2 شاخه تبدیل شده است. که عبارت هستند از:
- مهندسی برق قوی (مهندسی برق قدرت)
- مهندسی برق ضعیف (مهندسی برق الکترونیک)
ما در این مقاله قصد داریم درباره مهندسی برق قوی برای شما صحبت کنیم و از همه ابعاد آن را مورد بحث قرار دهیم و شما را با همه قسمت های آن آشنا کنیم. بنابراین تا پایان این مقاله همراه ما باشید و با دقت مطالعه فرمایید.
شاید پرسش های متعددی درباره معرفی مهندسی برق قدرت برای شما پیش بیاید که در اینجا به بررسی تعدادی از آن ها مثل اهداف، بازار مشتری هدف، تاریخچه، معرفی، دسته بندی، صنف و دستگاه های ناظر آشنا می پردازیم.
هدف نظام مهندسی برق قدرت چیست؟
هدف مهندسی برق قدرت، پرورش افرادی توانمند در بخش های مختلف تولید، انتقال و توزیع برق است که گستره این بخش عبارت است از:
- تولید: طراحی شبکه های تولید با کمترین هزینه و بیشترین بازده.
- انتقال: طراحی شبکه های انتقال برق، خطوط انتقال برق، پخش بار بر روی شبکه برق، قابلیت اطمینان و پایداری شبکه قدرت، طراحی رله ها و حفاظت شبکه، پخش بار اقتصادی.
- توزیع: طراحی شبکه های توزیع حفاظت و مدیریت آن.
2-1- بازار و مشتری هدف مهندسی برق قدرت
مهندسی قدرت را می توان مادر سایر گرایش های رشته مهندسی برق دانست. بعنوان مثال شما میتوانید بدون داشتن موبایل و لپتاپ زندگی نمایید، ولی بدون وجود برق زندگی امکانپذیر نیست. حتی همین شرکت های تولیدکننده الکترونیکی (موبایل و لپتاپ) به برق نیاز دارند پس مهندس قدرتی باید در این بین حضور داشته باشد. این یک مثال خیلی ساده بود، برای اینکه بتوانیم جایگاه مهندسی برق قدرت را توصیف کنیم. در مثال های بزرگ تر برای یک کارخانه یا صنعت مسائل خیلی زیادی در زمینه تامین نیاز برق و مدیریت آن وجود دارد که همه آن ها بر می گردند به یک مهندس برق قدرت، از طرفی دیگر برای مصرفکننده هم وجود برق و استفاده آن جز موارد اولویت دار است.
بهتر است، یک نگاهی به کشور خودمان و یا سایر کشورهای جهان بیاندازیم. امروزه دغدغه دنیا آلودگی هوا شده است. راه حل این موضوع طراحی و تولید خودروهای برقی است.که در آیندهای نه چندان دور این بازار کار هم برای مهندسین برق قدرت داغ خواهد شد.
3-1- تاریخچه نظام مهندسی برق قدرت
یکی از موضوعات خیلی مهم و جذاب علمی در حوزهی برق برمیگردد به اوایل قرن 17 که مربوط به الکتریسته بود. نخستین مهندس برق در جهان آقای ویلیام گیلبرت بوده است. آقای ویلیام گیلبرت نخستین دستگاه اندازهگیری الکتریسیته (الکتروسکوپ) را ساخت و اسم آن را ورسوریوم گذاشت.
هم چنین می توان گفت نخستین کسی که مغناطیس و الکتریسیته ساکن را تمیز داد همین آقای گیلبرت بود. تا قبل از دهه 1880 میلادی موضوعات مرتبط با الکتریسیته و کاربردهای آن، زیرمجموعهای از فیزیک تلقی می شد.
رشته مهندسی برق برای نخستین بار در نیمه دوم قرن نوزدهم میلادی، بعد از تجاری سازی تلگراف، تلفن و توزیع برق و استفاده های آن بعنوان یک شغل شناخته شد.
از سال میلادی۱۸۸۵ بعضی از دانشگاه ها و موسسات فناوری خارج از کشور مثل دانشگاه کرنل یا موسسه فناوری ماساچوست، رشته کارشناسی مهندسی برق را ایجاد کردند. دانشگاه فنی دارمشتات نخستین دانشگاهی بود که در سال ۱۸۸۲ میلادی دانشکده مهندسی برق را ایجاد کرد و بعد از آن دانشگاه کرنل و دیگر دانشگاه ها این رشته را ارائه کردند.
مهندسی برق در سال های گذشته که حدودا به 30 سال پیش برمیگردد، به 2 شاخه تبدیل شده است. که عبارت هستند از:
- مهندسی برق قوی (مهندسی برق قدرت)
- مهندسی برق ضعیف (مهندسی برق الکترونیک)
4-1- دستهبندی مهندسی برق قدرت
مهندسی برق قدرت، به 3 دسته تقسیم می گردد، که عبارت هستند از:
- تولید: طراحی شبکه های تولید با کم ترین هزینه و بیشترین بازده.
- انتقال: طراحی شبکه های انتقال برق، خطوط انتقال برق، پخش بار بر روی شبکه برق، قابلیت اطمینان و پایداری شبکه قدرت، طراحی رله ها و حفاظت شبکه، پخش بار اقتصادی.
- توزیع: طراحی شبکه های توزیع حفاظت و مدیریت آن.
2- شرایط ورود به بازار کار در رشته مهندسی برق قدرت
برای اینکه بتوانید وارد بازار کار در رشته مهندسی برق قدرت گردید، بایستی یکسری ویژگی ها را داشته باشید، که در ادامه به معرفی آن ها برای شما خواهیم پرداخت. شرایط ورود به بازار کار در رشته مهندسی برق قدرت عبارتند از:
1-2- مدرک تحصیلی مورد نیاز برای ورود به بازار کار مهندسی برق قدرت
به علت حرفه ای و تخصصی بودن رشته مهندسی برق قدرت، اکثر سازمان ها و ادارات تنها افرادی را استخدام می کنند که تحصیل کرده در رشته مهندسی برق در گرایش قدرت باشند.
کسانی که در رشته مهندسی برق قدرت در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری فارغ التحصیل شده باشند، می توانند وارد شغل مهندسی برق قدرت گردند.
2-2- دوره های مورد نیاز برای ورود به بازار کار مهندسی برق قدرت
لازم به ذکر است، کسب مهارت و تجربه لازم و آشنایی با نرم افزارهای مرتبط حوزه برق قدرت در کنار داشتن مدرک دانشگاهی، از مهمترین عوامل موثر در موفقیت هر مهندس برق قدرتی است و شانس یافتن شغلی مناسب را بیشتر خواهد کرد. از جمله مهم ترین نرم افزارهای که لازم است، یک مهندس برق قدرت بنا به شغل مورد نظر قبل از ورود به بازار کار دوره های مورد نیاز آن را ببیند، عبارت هستند از:
- نرم افزار کاربردی ETAP
- نرم افزار کاربردی Cyme
- نرم افزار کاربردی Digsilent دیگسایلنت
- نرم افزار کاربردی EPLAN
- نرم افزار کاربردی NEPLAN
- نرم افزار کاربردی اتوکد الکتریکال Autocad electrical
- نرم افزار کاربردی PLS CADD
- نرم افزار کاربردی PSCAD
- نرم افزار کاربردی دیالوکس Dialux
- نرم افزار کاربردی روشنایی Calculux
3-2- مجوزهای مورد نیاز برای ورود به بازار کار مهندسی برق قدرت
در خارج از کشور برای این که بتوانید به یک مهندس برق قدرت تبدیل گردید و بتوانید در این شغل کار کنید، بایستی یکسری مجوزها را اخذ کنید، ای مجوزها عبارت هستند از:
- آمادگی و اخذ آزمون پایه مهندسی (FE)
- آمادگی و اخذ آزمون مهندس حرفهای (ProfessionalEngineer (PE) exam)
4-2-گذراندن دوره کارآموزی مرتبط برای ورود به بازار کار مهندسی برق قدرت
به علت اختصاصی بودن و تخصصی بودن رشته های مهندسی برق، بعد از طی دروس عملی و تئوری در دانشگاه هر دانشجوی رشته برق بایستی دوره کارآموزی در یک شرکت معتبر بگذراند تا علاوه بر مواردی که در دانشگاه آن ها را گذرانده تجربه کاری در محیط مورد نظر را کسب نماید و وارد بازار کار گردد.
3- الزامات مهندسی برق قدرت چه مواردی است؟
هر شغلی برای این که بتوان وارد آن شد، دارای یکسری ضروریات و الزاماتی است. در بازار کار مهندسی برق قدرت هم این امر پابرجاست. از جمله مهم ترین ملزومات در شغل مهندسی برق قدرت عبارتند از:
1-3- محدوده جغرافیایی برای شغل مهندس برق قدرت
مهندسی برق قدرت جز آن دسته از مشاغلی است، که تقریبا در سراسر کشور و در همه نقاط چه کلانشهرها و چه شهرهای کوچک فرصت شغلی وجود دارد. و فرقی نمی کند که در کدام محدوده جغرافیایی باشید.
2-3- محدوده سنی برای شغل مهندس برق قدرت
معمولا در رشته های برقی به علت این که باید هر روز آپدیت باشید و از علم روز با خبر، ترجیحا شرکت ها تلاش می کنند از نیروهای جوان و کوشا و تلاشگر استفاده کنند. البته قابل ذکر است، این شغل به علت پیچیدگی هایی که دارد، افراد خیلی جوان هم معمولا بکار نمیآیند. زیرا فردی که می خواهد وارد بازار کار مهندسی برق قدرت گردد، بایستی تا حدودی سابقه کار (کارآموزی) گذرانده باشد، و هم چنین با علم روز پیش رود. به همین علت، محدود سنی فعالیت در این شغل بین بیست و پنج تا پنجاه سال مناسب است.
3-3- محدوده جنسی برای شغل مهندس برق قدرت
در خارج از کشور در شغل مهندسی برق قدرت هم خانم ها و هم آقایان می توانند وارد بازار کار گردند. ولی در کشور ما تنها آقایان می توانند در این رشته تحصیل و سپس وارد بازار کار گردند.
4-3- تجهیزات مورد نیاز برای شغل مهندس برق قدرت
در شغل مهندسی برق قدرت تجهیزات زیادی وجود دارد، که در حین کار از آن استفاده می گردد، که برخی از این ابزار و تجهیزات عبارت هستند از: (CT، CVT، PLC، PT، REF، SF6، V.A، V.A.R، استراکچر، آلارم، آمپر، آمپرمتر، اونت رکوردر، اینکامیگ، اینترلاک، اینورتر، باطری، برقگیر، بریکر، پست، پلاک ترانس، تپ چنجر، ترانس مصرف داخلی، ترانس نولساز، ترانسفورماتور، ترمومتر، استیک، خازن، خط انتقال، دیسپاچینگ، دیزلخانه، دیفکت، رادیاتور ترانس، راکتور، رله استند بای، رله تانک پروتکشن، رله جریان زمین، رله جریان زیاد، رله جهتی، رله حفاظتی، رله دیستانس، رله دیفرانسیل، رله ریکوزر، رله فشار شکن، رله توانی، رله کمبود ولتاژ، سکسیونر، فازمتر، ضریب قدرت و ……..)
5-3- فضای کار برای شغل مهندس برق قدرت
فضای کار مهندسی برق قدرت متنوع است، تعدادی از آن ها عبارت هستند از: (کارخانه ها، صنعت، شرکت های طراحی، شرکت های برق، سازندههای لوازم الکترونیکی، طراحی و تولید ماشین آلات برقی و ….)
6-3- ارتباط مهندس برق قدرت با سایر ارگان ها
مهندسان برق قدرت با ارگان ها و سازمان های متفاوتی در ارتباط مستقیم و غیر مستقیم است. مثلا یک مهندس برق با تمامی ارگان های نظامی و یا کارخانههای بزرگ صنعتی و …… در ارتباط تنگاتنگی نیز است.
4- درآمد و سرمایه مهندس برق قدرت
درآمد و سرمایه 1 مهندس برق قدرت با توجه به شرایط متفاوتی فرق می کند، از جمله این موارد می توان به مهارت، مدرک تحصیلی، محل کار، سمت شغلی، شرکت خصوصی یا دولتی اشاره کرد.
1-4- درآمد ماهانه مهندس برق قدرت
در شرکت های خصوصی میزان حقوق و درآمد مهندس برق قدرت متفاوت است. هر شرکتی با توجه به اهداف مالی، توان مالی، نوع پروژه و گستردگی آن و برخی عوامل دیگر میزان حقوق و دستمزد کارکنان خود را تعیین میکند. البته لازم به ذکر است که در بخش خصوصی عواملی مانند داشتن تجربه و تحصیلات مرتبط، تخصص و مهارت بالا، آشنایی با سیستم ها و نرم افزارهای کامیپوتری در استخدام افراد و تعیین میزان حقوق و دستمزد آنها خیلی مهم و کلیدی هستند.
یک مهندس برق قدرت که در بخش دولتی مشغول بکار باشد، بر اساس قانون مدیریت خدمات کشوری حقوق دریافت میکند.
2-4- عوامل موثر بر درآمد شغل مهندس برق قدرت
داشتن مهارت و تخصص از مهم ترین و کاربردی ترین موارد موفقیت شغلی محسوب می شود. در حال حاضر تعداد فارغالتحصیلان دانشگاهی خیلی افزایش یافته است. ولی تعداد کسانی که در حوزه مهندسی برق قدرت مهارت و تخصص خوبی داشته باشند، خیلی کم است. به عبارت کلی می توان گفت، حتی در شرایط کنونی بازار کار نامناسب کشور، مهندس برق قدرتی که با علاقه وارد این حوزه شده و مهارت و تخصص خوب و مناسبی کسب کرده باشد، به راحتی می تواند موقعیت های شغلی خیلی مناسب همراه با درآمدی عالی را پیدا کند.
بنابراین با صراحت می توان گفت، از جمله موارد مهمی که می تواند بر درآمد مهندسین برق قدرت موثر باشد، مهارت و تخصص آن ها نیز است.
5- رشد و آینده مهندسان برق قدرت
مهندسان برق قدرت دارای آینده خیلی روشنی هستند. هر چه رو به جلو پیش می رویم و تکنولوژی و علم در جهان پیشرفت می کند، سبب می شود تا رشد شغلی پیش بیاید ولی به شرط داشتن مهارت کافی با توجه به رشد علم.
1-5- دغدغه اصلی مهندس برق قدرت در آینده شغلی
در اوضاع نامناسب اقتصادی کشور از نظر شغل هر چه بیشتر زمان می گذرد، مهندسان و فارغ التحصیلان رشته مهندس برق قدرت برای شغل آیندهشان دچار نگرانی می گردند.
ولی به شما قول خواهیم داد، اگر کسی باشید، که با علم روز جلو روید و مهارت های کافی را در مهندسی برق داشته باشید، هیچ دغدغه ای برای شغل آینده خود نباید داشته باشید. زیرا رشته برق یکی از رشته های پرکاربردی و در عین حال تخصصی بشمار می رود.
2-5- تاثیر فضای مجازی بر روی شغل مهندسی برق قدرت
امروزه فضای مجازی می تواند تاثیرات فراوانی را در موفقیت و بیشتر شدن درآمد و سرمایه افراد شود. فقط کافی است، مهارت استفاده از شبکه های اجتماعی را کسب نمایید و از طریق آن ها کسب درآمد کنید و به کسب و کار خود رونق بخشید.