در آزمون نظام مهندسی برق وارد بودن به نحوه پیاده‌سازی و اجرای سیستم اعلام حریق متعارف الزامی است. سیستم اعلام حریق متعارف بصورت کلی از یک پنل مرکزی تشکیل گردیده است. این دستگاه کاربردی به دستگاه آلارم و هشدار در بین عموم مردم شناخته شده است. زمانیکه آتش‌سوزی در یک ساختمان صورت می‌ گیرد، این دستگاه از طریق آلارم و هشدارهای صوتی و نوری به کسانی که در آن ساختمان هستند، هشدار می‌ دهد. در اجرای سیستم اعلام حریق متعارف استفاده از روش ‌های صحیح در سیم‌کشی سیستم اعلام حریق خیلی موضوع مهم و قابل توجهی نیز است. حتما به این موضوع توجه ویژه داشته باشید، که در صورت عدم استفاده از کابل ‌های استاندارد و مناسب برای سیم‌ کشی سیستم اعلام حریق متعارف، در صورت ایجاد آتش‌سوزی در جایی که سیستم در آن پایه ریزی شده است، بدرستی عمل نخواهد کرد.

1- سیستم اعلام حریق متعارف چیست؟

در این مطلب قصد داریم نحوه اجرای سیستم اعلام حریق متعارف سیم کشی سیستم اعلام حریق متعارف را شرح دهیم، ولی پیش از آن یک توضیح مختصر درباره تعاریف سیستم اعلام حریق متعارف ارائه خواهیم داد. برای آموزش بیشتر در این خصوص، ما را تا پایان این مقاله همراهی فرمایید.

سیستم اعلام حریق متعارف بصورت کلی از یک پنل مرکزی تشکیل شده است. این دستگاه کاربردی به دستگاه آلارم و هشدار در بین عموم مردم شناخته شده است. وقتی که حریق در یک ساختمان صورت می ‌گیرد، این دستگاه از طریق آلارم و هشدارهای صوتی و نوری به کسانی که در آن ساختمان هستند، هشدار می‌ دهد.

دقت کنید، انرژی مورد نیاز پنل مرکزی اعلام حریق متعارف از برق تامین می شود. ولی این دستگاه مجهز به باتری نیز است، که در صورت قطعی برق بتواند به فعالیت خود ادامه دهد.

2- اصول و روش سیم‌کشی سیستم اعلام حریق متعارف

در سیستم اعلام حریق متعارف استفاده از روش ‌های صحیح در سیم‌کشی سیستم خیلی موضوع مهم و قابل توجهی است. حتما به این موضوع توجه ویژه داشته باشید، که در صورت عدم استفاده از کابل ‌های استاندارد و مناسب برای سیم‌کشی سیستم اعلام حریق متعارف، در صورت ایجاد حریق در جایی که سیستم در آن پایه ریزی شده است، بدرستی عمل نخواهد کرد. از جمله موارد دیگری که در طراحی یک سیستم اعلام آتش سوزی مهم است، نحوه سیم‌کشی بدون اشکال است.

در مرحله اول سیم‌کشی جهت طراحی یک سیستم اعلام حریق متعارف باید کابل مورد نظر سیستم را تهیه کرد. لازم است، بدانید کابل ‌هایی که در سیستم اعلام آتش سوزی، مورد استفاده قرار می ‌گیرند در 2 نوع دسته‌بندی می ‌شوند، که عبارت هستند از:

• کابل نوع 1: کابل ‌هایی که پس از حریق مورد استفاده قرار نمی‌ گیرند مانند کابل ‌های دتکتورها و شستی ‌ها
• کابل نوع 2: کابل‌ هایی که پس از حریق مورد استفاده قرار می ‌گیرند مثل کابل‌ های منبع تغذیه، آژیرها و چراغ ‌ها

در تجهیزاتی که کابل نوع یک به کار می ‌رود، می ‌توان گفت از کابل ‌های استفاده می گردد که دارای قطر 5.1 میلی‌متری بهمراه روکش و عایق پروتودور باشد. این نکته را همیشه در ذهن خود داشته باشید، که در محل‌ ها و مکان‌ هایی که امکان دارد ضربه، ساییدگی و یا جویده شدن کابل توسط موجودات زنده به وجود آید، بایستی حتما از کابل ‌هایی استفاده گردد که دارای غلاف مکانیکی هستند.

و اما در تجهیزاتی که در سیم‌کشی آن ‌ها از کابل نوع 2 استفاده می‌ گردد، می ‌توان گفت کابل همان کابل نوع 1 است، با این تفاوت که محافظ مکانیکی اضافی مانند لوله‌ های فولادی بر روی آن وجود داشته باشد. یا این که در داخل لوله ‌های پی وی سی در زیر حداقل دوازده میلی‌متر گچ بصورت توکار قرار داده شود. در تصویر زیر می ‌توانید هر 2 نوع کابلی که در سیم‌کشی سیستم اعلام حریق مورد استفاده قرار می ‌گیرد، را مشاهده کنید.

هم‌چنین در تصویر زیر قسمت‌ های مختلف یک کابل در یستم اعلام حریق متعارف به نمایش گذاشته شده است.

3- در هنگام کابل‌کشی سیستم اعلام حریق متعارف به چه مواردی باید دقت نمود؟

در هنگام کابل‌کشی سیستم اعلام حریق متعارف بایستی حتما به یکسری نکات مهم توجه کنید، این نکات عبارت هستند از:

• کابل ‌هایی که مختص به سیستم اعلام حریق هستند، بایستی بصورت جداگانه از سایر کابل ‌ها سیم‌کشی گردند.
• کابل‌های سیستم اعلام حریق حتما باید توسط اهم‌متر اندازه‌گیری گردند، در صورت استفاده از مگا اهم‌سنج بایستی تمامی تجهیزات سیستم اعلام حریق مانند دتکتور، آژیر، پنل مرکزی و ….. را از مدار اعلام حریق باز کنید تا ولتاژ تست بالا به سایر تجهیزات آسیبی نرساند.
• این نکته را همیشه بخاطر بسپارید، در هنگام کابل کشی سیستم اعلام حریق بهیچ عنوان نباید از مسیر زون ‌ها و آژیرها انشعاب گرفت.
• همیشه در انتهای مسیر زون ‌های سیستم اعلام حریق در یک عدد مقاومت با مقدار 8.6 کیلو اهم متصل کنید تا جریان برقرار شده توسط مقاومت در مسیر زون ‌ها سبب تشخیص قطعی یا اتصال کوتاه در مسیر توسط پنل مرکزی شود.

4- نقشه‌کشی و طراحی سیستم اعلام حریق متعارف به چه صورتی است؟

پیش از این که شروع به طراحی و نقشه‌کشی یک سیستم اعلام حریق متعارف کنید، ابتدا بایستی با همه استانداردهای موجود در خصوص تجهیزات سیستم اعلام حریق آگاهی کامل داشته باشید، و همه آن موارد را در نظر بگیرید. در طراحی یک سیستم اعلام حریق ابتدا باید علائم اختصاری در نقشه سیستم‌ های اعلام حریق آشنا باشید. در تصویر زیر علائم اختصاری را می‌ توانید مشاهده کنید.

در تصویر زیر یک نقشه سیستم اعلام حریق بر روی یک پلن ساختمانی با هفت واحد مجزا برای شما به نمایش گذاشته شده است.

1-4- سیم‌کشی دتکتورها و چراغ ریموت اندیکاتور در سیستم اعلام حریق

بر روی پایه دتکتورها پیچ‌ های اتصال برای تغذیه ورودی – و + و دو عدد پیچ اتصال بمنظور دتکتور بعدی و یا مقاومت انتهای خط نیز وجود خواهد داشت.

قابل ذکر است، یک عدد پیچ جهت اتصال نیز برای چراغ اندیکاتور نیز وجود دارد. همیشه بهمراه دتکتور بسته به نوع آن 1 عدد پایه مناسب به همراه نقشه جهت اتصال آن به پنل مرکزی ارائه می شود. در زیر یک نقشه سیم‌کشی دتکتور در سیستم اعلام حریق متعارف به نمایش گذاشته شده است.

همان ‌طور که در تصویر بالا مشخص است، همه دتکتورها در یک سیستم اعلام حریق متعارف توسط 2 رشته سیم به دتکتور دیگر و یا به پنل مرکزی متصل شده‌اند. پایه 1 و 2 ورودی و پایه 2 و 4 خروجی ‌های ولتاژ تغذیه نیز هستند. در نقشه بالا چراغ ریموت اندیکاتور نیز در هر آشکارساز به پایه‌های 3 و 4 متصل شده است. و قابل مشاهده است، که در انتهای مسیر نیز مقاومت انتهای خط متصل شده است.

2-4- سیم‌کشی تجهیزات هشدار دهنده در 1  سیستم اعلام حریق متعارف

آژیرها یا وسایل آلارم دهنده بصورت معمول در یک سیستم اعلام حریق متعارف به ورودی تابلئ مرکزی متصل می شود و ضروری است، یک مقاومت انتهای خط به دو سر آژیر نیز متصل شود. قابل ذکر است، در این قسمت چراغ ‌های استروب لایت به موازات آژیرها در مدار متصل می‌ گردند. هم چنین می‌ توان گفت در اینجا از نقشه سیم‌کشی دتکتور برای سیم‌کشی چراغ ریموت اندیکاتور استفاده می‌ گردد.

3-4- مراحل اجرای سیم‌کشی سیستم اعلام حریق متعارف

برای اجرای یک سیستم اعلام حریق بایستی بر زبق مراحل زیر عمل کنید:

• در مرحله اول و ابتدایی بایستی موقعیت همه قسمت‌ ها را در نقشه بررسی کنید.
• کابل‌کشی قسمت ‌های مختلف را دقیقا براساس نقشه انجام دهید.
• پس از کابل‌کشی اصولی و درست، آغاز به نصب دتکتورهای حرارتی، دود، شستی‌ها و آژیرها فرمایید.
• تابلو یا پنل کنترل مرکزی را دقیقا در محلی که از قبل در نقشه مشخص شده است، نصب کنید.
• سیم زمین را به بدنه فلزی پانل وصل کنید.
• بعد از انجام مراحل بالا بر اساس استانداردها و دستورالعمل‌ ها دستگاه مرکز کنترل را تست کنید.
• پیش از وصل کردن سیم‌ های ورودی حتما دستگاه را بصورت کامل تست کرده باشید.
• مابقی تجهیزات سیستم اعلام حریق را به کنترل پنل مرکزی متصل کنسد و کل سیستم را تست فرمایید.
• دتکتورها را اتمام فعالیت‌ های ساختمانی از پایه‌ های آن خارج کنید تا به علت ورود گرد و غبار به داخل آن سبب ایجاد آژیر مزاحم نگردد.
• بعد از اتمام همه کارهای ساختمانی و اطمینان از عدم وجود هر گونه گرد و غباری برق 220 ولت دستگاه را قطع کنید و اتصال باطریها را جدا کنید و در نهایت بایستی کامل بودن مدار سیم‌کشی را توسط یک دستگاه اهم متر چک کنید.
• بعد از این که اطمینان حاصل کردید، همه اتصالات سیستم اعلام حریق محکم است، و عایق روی سیم ‌ها سالم هستند، نوبت آن رسیده تا درب جلوی دستگاه را در جای خود قرار دهید. سپس بایستی باطری سیستم را دستگاه تعبیه کنید و سیم آن را وصل کنید و سپس برق دستگاه را متصل نمایید. بعد از انجام تمامی مراحلی که اشاره گردید، می توانید دستگاه را بصورت کامل تست کنید.