چک لیست نظارت تاسیسات برقی یک ابزار ضروری برای اطمینان از اجرای صحیح و ایمن تمامی مراحل اجرا و راه اندازی سیستم های الکتریکی است. این چک لیست شامل مجموعه ای از موارد و نکات کلیدی است که باید در هر مرحله ازپروژه مورد بررسی و تایید قرار گیرد. ما در این مقاله قصد داریم چک لیست کامل نظارت تاسیسات برقی را به صورت اصولی به شما آموزش دهیم حتما تا آخر مقاله همراه ما باشید.
با تکمیل فرم زیر، بسته رایگان نظارت را همین الان دریافت کنید
نکات نظارت تاسیسات برقی ساختمان
با توجه به اینکه نظارت بر حسن اجرای تاسیسات برقی ساختمان های مسکونی بر عهده سازمان نظام مهندسی ساختمان است، لزوم داشتن اطلاعات فنی و اجرایی کافی برای مهندسین ناظر ضروری است. قطعا اگر مهندسین ناظر اطلاعات کافی در زمینه الزامات مقررات ملی ساختمان و نحوه صحیح اجرای این الزامات را داشته باشند قادر خواهند بود بر حسن اجرای تاسیسات برقی نظارت کرده و جلو تخلفات در این زمینه گرفته شود. البته با توجه به مسئولیت سنگینی که بر عهده مهندسین ناظر ساختمان است، مهندسین همواره درحال بالا بردن سطح آگاهی و تجربیات خود هستند. اما وجود تنوع در منابع مقررات و شفاف نبودن الزامات و همچنین عدم وجود دستورالعمل های اجرایی باعث ورود سلیقه های مختلف در بحث نظارت شده که نه تنها بر اجرای صحیح تاسیسات برقی تاثیر منفی خواهد گذاشت بلکه در صورت بروز حوادث مسئولیت جبران خسارت برعهده مهندسین ناظر خواهد بود.
دستورالعمل نظارت تاسیسات برقی ساختمان
از نکات مهم در نظارت تاسیسات برقی ساختمان تسلط به قوانین و آیین نامه های موردنیاز است که باید به بخش های از منابع و مباحث مقررات ملی ساختمان مسلط بود که در ادامه معرفی می شوند:
مبحث 2 مقررات ملی ساختمان
در محث 2، آئین نامه اجرائی ماده 33 قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان تشریح شده و در گام بعدی مجموعه شیوه نامه هایی برای آئین نامه اجرایی تصویب شده متمرکز گشته است، به همین منظور وظایف و تکالیف ارگان های درگیر در اجرای مقررات ملی ساختمان (از جمله سازمان نظام مهندسی، شهرداری و …) مشخص شده اند.
مهمترین بخش های موردنیاز:
بخش 2-4: اشخاص حقوقی و دفاتر مهندسی اجرای ساختمان
بخش 2-3: اشخاص حقوقی و دفاتر مهندسی طراحی ساختمان
بخش 6-3: ظرفيت اشتغال طراحان حقوقي ساختمان
بخش 7-1: وظایف و مسئولیتهای مجریان ساختمان
کتاب قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان
مهمترین بخش های موردنیاز:
ماده 91: آیین نامه اجرایی
ماده 34: قانون نظام مهندسی
ماده 53: آیین نامه اجرایی
ماده 52: آیین نامه اجرایی
مبحث 13 مقررات ملی ساختمان
ارائه اطلاعات کامل برای طراحی و نظارت تاسیسات برقی ساختمان هاست. در مبحث سیزدهم، تمرکز اصلی روی تامین نیروی برق (انشعاب، پست، مولد) موارد الزامی برای طراحی و اجرای اتاق ترانس، اصول اتصال زمین، منابع برق اضطراری، تابلوهای برق و اتاق آن، ادوات حفاظت و کنترل، اجرای کابل و سیم، و لوله گذاری و همچنین تجهیزات سیم کشی، سیستم های جریان ضعیف، شدت روشنایی داخلی شرح داده شده است.
مهمترین بخش های موردنیاز:
فصل 5: منابع تامین نیروی برق (سرویس مشترک)
پیوست 1: سیستم های نیروی برق
فصل 7: مدارها (کابلکشی – سیمکشی)
فصل 9: تاسیسات جریان ضعیف
برای مشاهده جزییات کامل روی بسته راهنمای جامع مبحث 13 کلیک کنید.
نشریه 110 سازمان برنامه و بودجه
نشریه 110 معاونت برنامهریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور با عنوان مشخصات فنی عمومی و اجرایی تاسیسات برقی ساختمان در دو جلد 1 (تاسیسات برقی فشار ضعیف و فشار متوسط) و 2 (تاسیسات برقی جریان ضعیف) تدوین شده است.
مهمترین بخش های موردنیاز:
فصل 4: چراغ های روشنایی
فصل 1: لوله کشی برق
فصل 3: کلید و پریز
فصل 2: سیم کشی برق
مبحث 15 مقررات ملی ساختمان
این مبحث شامل دو بخش است که در آن ها مقرراتی برای آسانسورها، پلههای برقی و پیادهروهای متحرک وضع شده است، همچنین در این مبحث جداول ابعادی برای انتخاب ابعاد آسانسور، بر اساس استانداردهای ملی و بین المللی، موارد تکمیلی در خصوص جزئیات طراحی و علائم نقشهها نیز گنجانیده شده است.
مهمترین بخش های موردنیاز:
آیین نامه 15-2-6: آزمایش و تحویل گیری
آیین نامه 15-2-2: طراحی و آماده سازی محل آسانسور و اجزا آن
آیین نامه 15-1-2: تعاریف
مبحث 3 مقررات ملی ساختمان
بر اساس مقررات این مبحث از آنجا که در هر ساختمان باید کلیه پیش بینی ها و تمهیدات لازم جهت ایمنی ساکنان و متصرفان در برابر حریق فراهم گردد، ضروری است طراحی و اجرای ساختمان ها به نحوی صورت گیرد که با توجه به کاربری، ابعاد و تعداد طبقات، به مدت مناسبی در برابر حریق مقاومت نموده و از گسترش حریق به فضاها یا ساختمان های مجاور جلوگیری شود.
مهمترین بخش های موردنیاز:
بخش 3-5-7: ضوابط طراحی
بخش 3-6-9: علامتگذاری راه های خروج
بخش 3-9: سیستمهای اطفای حریق و کنترل دود
بخش 3-10-3: شبکه بارنده خودکار
مبحث 12 مقررات ملی ساختمان
در مبحث دوازدهم مقررات ملی ساختمان روی ایمنی، بهداشت و محیط زیست تمامی افراد درگیر در اجرای ساختمان اعم از کارفرما، صاحب کار، مجری، ناظر، شهرداری و سازمان نظام مهندسی ساختمان ، عابران، ساکنان و شاغلین مجاور تامین شود.
مهمترین بخش های موردنیاز:
بخش 12-1-5: مسئوليت ايمني، بهداشت کار و حفاظت محیط زیست
بخش 12-1-3: تعاريف كلي و واژهها
بخش 12-4: وسایل و تجهیزات حفاظت فردی
بخش 12-11-4: سیمکشی برای استفادههای موقت
دانلود چک لیست نظارت تاسیسات برقی ساختمان
برای دانلود چک لیست کامل نظارت تاسیسات برقی کلیک کنید.
مسائل مربوط به اجرا و نظارت تاسیسات برقی ساختمان
اصلی ترین مراحل ارائه گزارش عبارتند از:
شروع عملیات اجرایی قبل از تخریب
تاسیسات الکتریکی در سازه و فونداسیون
نکات نظارتی در مرحله اصلی اجرایی تاسیسات الکتریکی در نازک کاری
مرحله تست و راه اندازی
برای مشاهده جزییات کامل گزارش نویسی ناظر نظام مهندسی برق کلیک کنید.
مراحل نظارت تاسیسات برقی ساختمان
عملیات ساختمانی متشکل از بخشها و مراحل بیشماری است که هریک از مهندسان طراح، مجری و ناظران آگاه در حیطه وظایف حرفهای و قانونی خود، میکوشند تا ضامن حفظ ایمنی و سلامت جان و مال ساکنان ساختمان باشند. در این میان، اجرای صحیح تاسیسات برقی اهمیت فراوانی داشته و کوچکترین قصور در آن میتواند مخاطرات جانی و مالی جبرانناپذیری پدید آورد. نظارت مستمر و به موقع ناظران تاسیسات برقی در هر مرحله از نیرورسانی به پروژه، ضامن اجرای صحیح پروژه بر اساس استانداردها و ضوابط فنی و برقراری ایمنی افراد و وسایل الکتریکی است. از آنجا که مراحل اجرای تاسیسات برقی بسیار گسترده و دارای ریزهکاریهای فنی فراوان است، وجود چک لیستها کمک میکند تا جزییات هر مرحله، از دید ناظران پنهان نماند و متناسب با مراحل مختلف عملیات ساختمانی هرآنچه که باید، اجرا گردد.
پیش از شروع عملیات ساختمانی
با توجه به اینکه خطوط شبکه برق و انتقال نیرو، دارای میدانهای الکترومغناطیسی هستند و اثرات این میدانها میتواند خطرات، خسارات یا لطمات احتمالی بوجود آورد، ضروری است جهت جلوگیری از صدمات احتمالی شبکههای برقرسانی به افراد، ساختمانها و … و همچنین برای ایجاد امکان دسترسی مداوم در بهرهبرداری و تعمیرات این شبکهها، فاصلهای ایمن در نظر گرفته شود که به حریم شبکه برق شهرت دارد. بررسی حریم برق پروژه و دریافت نقشههای مصوب تاسیسات برقی و بررسی کیفیت و کفایت نقشهها از مهمترین وظایف ناظر پیش از شروع عملیات ساختمانی است.
آیا حریم شبکه برق در خصوص پروره تحت نظارت شما رعایت شده است؟
آیا نقشههای تاسیسات برقی مصوب ساختمان در محل کارگاه موجود است؟
آیا مکاتبات لازم جهت برچیده شدن انشعاب قدیمی و یا ایمنسازی آن توسط شرکت توزیع نیروی برق، انجام شده است؟
کارگاه ساختمانی
محلی که عملیات ساختمانی در آن انجام شده و در صورت عدم رعایت ایمنی، مستعد وقوع خطرات بسیاری است، کارگاه ساختمانی نام دارد. ناظر تاسیسات برقی باید از همان ابتدای شروع پروژه بر ایجاد شرایط ایمن و پایدار درکارگاه و اجرای ایمن نیرورسانی به تجهیزات الکتریکی، نظارت مستمر و موثر داشته باشد. وجود انشعاب موقت کارگاهی، نصب تابلو موقت کارگاهی، اجرای سیستم زمین موقت کارگاهی و نیرورسانی موقت ایمن به مصارف الکتریکی در کارگاه، سلسله بخشهای مهمی هستند که قصور در هر یک از آنها، ایمنی افراد را به خطر میاندازد.
آیا انشعاب موقت کارگاهی اخذ شده است؟
درصورت استفاده از انشعاب قدیمی، آیا اجازه کتبی شرکت توزیع برای این عمل و ایمنسازی مناسب صورت گرفته است؟
آیا تابلو موقت کارگاهی استاندارد نصب شده است؟
آیا ارت موقت کارگاهی ایجاد شده است؟
همبندی اصلی در فنداسیون و طبقات و اجرای سیستم زمین
مثلث ایمنی تاسیسات برقی در هر ساختمان، سه ضلع مهم دارد. این اضلاع عبارتند از:
همبندی همپتانسیلکننده (اصلی – اضافی)
سیستم زمین موثر و مناسب
محاسبات حفاظت و نصب کلیدهای حفاظتی مطابق محاسبات حفاظت
آیا با توجه به نوع فنداسیون ساختمان، محل اجرای سیستم اتصال زمین تعیین شده است؟
آیا آرماتورهای بتن مسلح، ستونها، تیرها، ستونهای اسکلت فلزی قبل از بتنریزی و پوشاندن آنها بهطور مطمئن همبندی شدهاند؟
آیا سه ستون همبند مشخص شدهاند؟
آیا سطح مقطع یا قطر هادی همبندکننده به درستی انتخاب شده است؟
شیارزنی و لولهگذاری
از مراحل اصلی لولهگذاری، جانمایی درست تجهیزات مطابق نقشههای مصوب، ایجاد شکاف لازم و نصب تجهیزات (لوله، قوطیهای کلید و پریز، جعبه تقسیم و کشش) است. ناظر تاسیسات برقی باید پیش از نصب تجهیزات، استاندارد بودن آنها را بررسی نماید.
آیا از لوله و تجهیزات استاندارد استفاده شده است؟
آیا لولهگذاری برای سیستمهای جریان ضعیف و برقرسانی مستقل انجام شده است؟
آیا مسیر مدارها حداقل دو مدار جداگانه است و لولههای روشنائی و پریز نیز مجزا می باشند؟
آیا لوله کشی توکار در دیوار به صورت عمودی و افقی اجرا شده است؟
آیا لولهها در کف در عمق 5/1 سانتیمتر و در کف در عمق 3 سانتیمتر جایگذاری شدهاند؟
نصب تجهیزات الکتریکی و سیمکشی و سربندی
سیم و کابل، هادیهایی جهت انتقال انرژی الکتریکی به لوازم برقی بوده که انتخاب سطح مقطع مناسب آنها به عوامل گوناگونی بستگی دارد. ناظر تاسیسات الکتریکی باید در مرحله سیمکشی و سربندی تجهیزات، نظارت موثر و به موقع داشته تا خطراتی مانند ایجاد حریق الکتریکی بر اثر داغشدن سیمها یا اتصالات سست به حداقل برسد. از آنجا که استفاده از چسب برق در تاسیسات برقی ممنوع است، لازم است اتصال سیمها به یکدیگر و سایر تجهیزات به صورت مطمئن و ایمن انجام شود.
آیا همه پریزها در سراسر فضای ساختمان، کنتاکت و سیم حفاظتی (ارت) دارند؟
آیا لولههای برق مسیر پریز، حداقل دارای سه سیم با سرسیم و حداقل مقطع 2/5 میلیمتر مربع است؟
آیا لولههای برق مسیر روشنایی، حداقل دارای سه سیم با سرسیم و حداقل مقطع 1/5 میلیمتر مربع است؟
آیا به روزنه سمت راست پریزها، سیم فاز متصل شده است؟
تستهای بدو تحویل
مطابق استانداردهای ملی و بینالمللی پیش از تحویل تاسیسات الکتریکی، در ساختمانهای نوسازی شده و یا ساختمانهایی که تغییرات عمدهای در تاسیسات الكتریكی داشتهاند، لازم است علاوه بر نظارت چشمی، آزمونهایی نیز جهت اثبات کارایی تاسیسات و تجهیزات نصب شده صورت گیرد که این آزمونها به تستهای بدو تحویل شناخته میشوند. مجری پروژه موظف است که مدارک مربوط به راهاندازی سیستمهای تاسیسات برقی، مدارک و مشخصات فنی دستگاهها را تهیه و در اختیار ناظر، بهرهبردار و یا نماینده آن قرار دهد.
گروه تخصصی برق شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور (دوره هفتم) دستـورالعمـل تست و تحویل تاسیسات برقی ساختمانها را تدوین کرده که این تستها به قرار زیر است:
آزمون پیوستگی هادی حفاظتی و همبندی اصلی و اضافی (همبندی اضافی مطابق دستورالعمل خود به بازرسی دورهای محول شده است).
آزمون مقاومت عایقی
آزمون صحت قطبیت (پلاریته)
آزمون اندازهگیری مقاومت زمین
آزمون عملكردی کلیدهای جریان باقیمانده
آزمون کنترل قطع به موقع تغدیه بصورت خودکار
آزمون جریان اتصال کوتاه پیش بینی شده ( فاز به فاز، فاز به خنثی، فاز به حفاظتی)
آیا پیش از بهرهبرداری از تاسیسات الکتریکی آزمونهای بدو تحویل انجام شده است؟