کارشناسان رسمی دادگستری در حوزه‌های مختلف، از جمله برق، نقش بسیار مهمی در حل و فصل دعاوی و اختلافات حقوقی دارند. اگر شما نیز به دنبال تبدیل شدن به یک کارشناس رسمی دادگستری در زمینه برق هستید، مراحل زیر می‌تواند به شما کمک کند.
چه کسی می‌تواند کارشناس رسمی دادگستری شود؟
اولین قدم برای تبدیل شدن به کارشناس رسمی دادگستری، داشتن تحصیلات مرتبط است. شما باید حداقل دارای مدرک کارشناسی در رشته‌های مهندسی برق، الکترونیک یا رشته‌های مرتبط باشید.
به طور خلاصه، مراحل اخذ پروانه کارشناس رسمی
۱. قبولی در آزمون کتبی رشته تخصصی
۲. موفقیت در مصاحبه حضوری (آزمون شفاهی کارشناسان رسمی)
۳. کارآموزی به مدت یک سال؛ زیرنظر یک کارشناس رسمی دارای بیش از ۱۰ سال سابقه کارشناسی
۴. ادای سوگند (با حضور رئیس دادگستری استان) و دریافت پروانه کارشناسی
تعریف و وظایف کارشناس رسمی دادگستری
در مقاله “آزمون کارشناس رسمی چیست؟” و “وظایف کارشناس رسمی چیست؟” به تفضیل به معرفی این شغل و آزمون ورودی آن پرداختیم. به‌طور خلاصه، یک کارشناس رسمی، وظیفه دارد در روند رسیدگی به پرونده‌های قضایی که نیاز به دانش و تخصص خاصی دارد، به قاضی دادگاه مشورت دهد. کارشناس رسمی، باید فردی متخصص، باتجربه و امین دادگاه باشد که با مطالعه و بررسی دقیق مدارک و مستندات پرونده، در مهلت مقرر، نظر خود را در قالب یک گزارش کتبی به دادگاه ارائه می‌نماید. اگر هر یک از طرفین دعوا به نظر کارشناس رسمی اعتراضی داشته باشد، موضوع به هیئت چند نفره کارشناسان رسمی ارجاع شده تا مسئله با دقت و وسواس بیشتری حل شود.
مهم‌ترین وظایف یک کارشناس رسمی دادگستری
مطالعه دقیق پرونده و جمع‌آوری اطلاعات مرتبط با موضوع
بازدید از محل وقوع حادثه و بررسی مدارک فیزیکی (درصورت لزوم)
آزمایش و مطالعه تخصصی (درصورت لزوم)
اظهار نظر مستقل و بی‌طرف در قالب یک گزارش کتبی جامع و مستند
حضور در جلسه دادگاه و پاسخ به پرسش‌های قاضی و وکلای پرونده (درصورت لزوم)
به‌طور کلی، نظر کارشناس رسمی در بسیاری از موارد، نقش تعیین‌کننده‌ای در صدور رای دارد و به قاضی کمک می‌کند تا تصمیم عادلانه و درستی اتخاذ کند. برای مثال، در دعاوی مالی، ارزش‌گذاری اموال مورد نظر و تعیین میزان خسارت و … ، با نظر مستقیم کارشناس رسمی دادگستری انجام می‌شود.
وظایف کارشناس رسمی دادگستری
پس از قبولی در آزمون کتبی، مصاحبه حضوری و گذراندن دوره کارآموزی، پروانه کارشناس رسمی را دریافت خواهید کرد. سپس از سوی مراجع قضایی، برای بررسی تخصصی پرونده ها، دعوت به همکاری خواهید شد. در واقع، کارشناسی رسمی یک شغل نیست؛ بلکه یک تخصص و مقام مشورتی برای دستگاه قضایی است. درنتیجه، همه شاغلان در بخش های خصوصی و دولتی می‌توانند برای دریافت این پروانه، اقدام کنند.
کارشناس رسمی، با توجه به مهارت و تجربه خود، پرونده های ارجاع شده را بررسی می‌کند و نظر تخصصی خود را در قالب یک گزارش کتبی به دادگاه می‌دهد. این نظریه، به قاضی کمک می‌کند تا حکم منصفانه و درست تری را صادر نماید.
مراجع دیگری که از خدمات مشاوره کارشناس رسمی بهره می‌برند
بیشترین فعالیت کارشناسان رسمی، در قوه قضاییه است. با روند خصوصی‌سازی در سال‌های اخیر، قوه مجریه و دستگاه‌ها و سازمان‌های مختلف نیز در صورت نیاز می‌توانند از نظرات این کارشناسان برای داوری در امور مورد اختلاف خود استفاده کنند. برای مثال، دستگاه های دولتی که قصد دارند بخشی از املاک و اموال خود را از طریق مزایده به فروش برسانند، برای تعیین قیمت، می توانند از کانون کارشناسان رسمی دادگستری استان خود، درخواست کارشناسی کنند. با توجه به اینکه نظریه مکتوب کارشناس رسمی، از سمت سازمان بازرسی و دیوان محاسبات کشور، معتبر و مورد تایید است، این نظرات قابل استناد خواهد بود.
انواع آزمون کاشناس رسمی
سه نوع آزمون مختلف برای کارشناسان رسمی، توسط سه نهاد متفاوت در کشور برگزار می‌شود:
۱- آزمون کارشناس رسمی دادگستری؛ زیر نظر کانون کارشناسان دادگستری
۲- آزمون کارشناسان قوه قضائیه (ماده ۱۸۷)؛ زیر نظر قوه قضائیه
۳- آزمون کارشناسان رسمی نظام مهندسی (ماده ۲۷)؛ زیر نظر قوه مجریه
وظایف کارشناسان در هر سه گروه یکسان بوده و تنها تفاوت، در سازمان ارجاع‌دهنده کار است. ارجاع کار به کارشناسان نظام مهندسی از طریق سامانه نظام مهندسی انجام می‌شود، درحالی‌که کارشناسان رسمی قوه قضائیه را قاضی انتخاب می‌کند و یا از طریق کانون کارشناسان دادگستری مراکز استان‌ها، درخواست کارشناس می‌کند.
کارشناس رسمی یا غیررسمی؟
بد نیست بدانید کارشناسان دادگستری دو نوع رسمی و غیررسمی هستند. کارشناس رسمی دادگستری فردی است که علاوه بر داشتن تخصص لازم، پروانه کارشناسی را نیز دریافت کرده است ولی کارشناس غیررسمی فردی است که تخصص لازم را دارد اما پروانه کارشناسی ندارد و در مواردی که کارشناس رسمی در دسترس نباشد، دادگاه‌ها یا مقامات دارای صلاحیت، آنها را برای موضوع کارشناسی انتخاب می‌کنند.
مراحل دریافت پروانه کارشناس رسمی دادگستری
برای کارشناس رسمی شدن، لازم است در آرمون ورودی کتبی آن، نمره قبولی بگیرید. برای ثبت نام در این آزمون، باید شرایط زیر را داشته باشید.
شرایط ثبت نام در آزمون کارشناسی رسمی
شرایط عمومی
- داشتن تابعیت ایرانی
- عدم سوءپیشینه کیفری
- عدم اعتیاد به مواد مخدر
- سلامت جسمانی و روانی
- تسلط به زبان فارسی
- پذیرش تعهدنامه
شرایط اختصاصی
- سن: حداقل 24 سال تمام (بر اساس دفترچه سال 1403)
- مدرک تحصیلی: حداقل مدرک کارشناسی در رشته مرتبط با حوزه تخصصی؛ برای مثال، کارشناسان رسمی مهندسی، باید حداقل لیسانس در یکی از رشته های فنی و مهندسی داشته باشند.
- تجربه کاری: حداقل 5 سال تجربه کاری مرتبط با حوزه تخصصی
این سابقه کار نشان می‌دهد که شما به میزان لازم، مهارت و تجربه حرفه‌ای دارید. 
برای کارشناس رسمی شدن چقدر باید هزینه کنیم؟
– هنگام ثبت‌نام برای آزمون، مبلغ 840 هزار تومان باید بپردازید و پس از قبولی در مرحله اول، سایر هزینه‌ها عبارتند از:
– ۱۵۰ هزار تومان برای کمیسیون ماده ۱۳
– حداکثر یک میلیون تومان بابت کارآموزی متناسب با رشته تحصیلی
– هزینه‌های آزمایش‌های پزشکی و سایر هزینه‌های مرتبط که توسط داوطلب پرداخت می‌شود.
ثبت نام برای آزمون و ارسال مدارک
پس از اطمینان از داشتن شرایط فوق، برای ثبت نام آزمون کارشناس رسمی برق، می‌توانید اقدام کنید.
طبق دفترچه ثبت نام آزمون، رشته های مختلفی برای کارشناسان رسمی وجود دارد؛ که شما می‌توانید طبق راهنمای انتخاب رشته برای کارشناسی رسمی، فقط یکی از آنها را انتخاب کنید. پس از تکمیل فرم‌های مورد نیاز، آنها را به‌همراه مدارک خود ارسال کنید.
– داشتن حداقل 24 سال تمام، گواهی معافیت یا کارت پایان خدمت برای آقایان و سلامتی جسمی برای انجام امور کارشناسی بدون کمک دیگران، از شروط لازم برای ثبت‌نام در این آزمون است.
– داوطلبان باید با توجه به محل سکونت خود، کد حوزه مورد نظر را انتخاب کنند و بومی منطقه باشند.
– در ۵۱ عنوان رشته کارشناسی رسمی اعلام‌شده، داشتن پنج سال سابقه کار تجربی در رشته مرتبط الزامی است. اما برای برخی از کد رشته‌ها که دارای رشته دانشگاهی خاصی نیستند، مانند اشیای عتیقه و احجار کریمه و کتب خطی، فرد با داشتن ۱۵ سال تجربه، با هر مدرک کارشناسی یا بالاتر می‌تواند آنها را انتخاب کند.
– برای دانلود دفترچه ثبت‌نام و اطلاع از جزئیات بیشتر به سایت سازمان سنجش، قسمت سایر آزمون‌های استخدامی مراجعه نمایید.
آزمون کتبی
در ایران، مانند بسیاری از کشورها، برای کسب پروانه کارشناس رسمی، باید در یک آزمون ورودی کتبی شرکت کنید. این آزمون، شامل دو بخش سوالات تخصصی و سوالات عمومی است. سوالات تخصصی، در مورد مباحث تخصصی و حرفه ای رشته انتخابی و سوالات عمومی، در مورد قوانین و مقررات مربوط به کارشناسی رسمی است. این آزمون، که به‌صورت جزوه بسته برگزار می‌شود، میزان دانش داوطلبان را در حوزه تخصصی مورد نظر ارزیابی می‌کند.
نمونه سوالات آخرین آزمون کارشناسی برگزارشده در سال 1402 همراه با پاسخنامه را از اینجا دانلود کنید.
حد نصاب قبولی در آزمون: شرط قبولی در آزمون کارشناسی رسمی دادگستری، بدست آوردن حداقل 70 % از میانگین نمره 1% نفرات برتر آزمون می‌باشد. به عبارت دیگر، پس از برگزاری آزمون و تعیین نمره خام کلیه شرکت‌کنندگان، نمره ها را از بیشترین به کمترین مرتب کرده و میانگین 1% از نفراتی که حائز بالاترین نمره شده‌اند، محاسبه می‌گردد. سپس داوطلبانی که نمره آنها، بیش از 70% از این میانگین باشد، پذیرفته شده و برای مراحل ارزیابی تکمیلی معرفی می‌شوند. درنتیجه، حد نصاب قبولی در آزمون ورودی، عدد ثابتی نیست.
نمونه کارنامه قبولی کارشناس رسمی دادگستری
اطلاعات مهم آزمون کارشناسان رسمی دادگستری
– این آزمون هر یک یا دو سال یک‌بار برگزار می‌شود. آزمون سال 1403 از طریق سازمان سنجش آموزش، در تاریخ هجدهم آبان ماه در سراسر کشور به صورت همزمان برگزار خواهد شد.
– سوالات آزمون از دروس علمی، تخصصی و دانشگاهی رشته مربوطه و نکات کاربردی در آن رشته، به صورت تستی است.
مصاحبه و ارزیابی نهایی پس از آزمون کارشناس رسمی
پس از قبولی در آزمون کارشناس رسمی، به مرحله مصاحبه دعوت می‌شوید. در این مرحله، سوابق عمومی (عدم سوء پیشینه کیفری، عدم اعتیاد، گواهی سلامت روحی و جسمی و …) و همچنین مدارک تحصیلی و حرفه‌ای که در مرحله ثبت نام آزمون ارائه کردید، صحت سنجی می‌شود.
علاوه‌براین، طی یک مصاحبه حضوری، دانش و توانمندی‌های علمی تان و همچنین رویکردهای عقیدتی و سیاسی شما، نیز ارزیابی می‌گردد. این مرحله پر اهمیت، توسط گروهی از کارشناسان خبره صورت می‌گیرد.
کارآموزی
پس از موفقیت در دو مرحله مهم آزمون کتبی و مصاحبه تخصصی، باید دوره کارآموزی یک ساله را زیر نظر یک کارشناس رسمی خبره بگذرانید. این دوره، شما را با روش‌های کارشناسی و قوانین و مقررات مربوط به آن آشنا کرده و همچنین فرصتی است برای کسب تجربه عملی در این زمینه.
ادای سوگند و دریافت پروانه
پس از پایان دوره کارآموزی و طی مراحل قانونی، با شرکت در مراسم تحلیف و ادای سوگند، پروانه کارشناسی به شما اعطا می‌گردد.
مزایای اخذ پروانه کارشناسی رسمی
- درآمد مناسب: نسبت به میزان زمان و انرژی که شما برای کار کارشناسی صرف می‌کنید، درآمد قابل توجهی خواهید داشت.
- استقلال شغلی: به عنوان یک کارشناس رسمی، نیازی به استخدام شدن و داشتن کارفرما ندارید. به عبارت دیگر، می‌توانید به طور مستقل و صرفاً با توجه به قوانین و مقررات و همچین اصول تخصصی فعالیت کنید.
- اعتبار اجتماعی: داشتن پروانه کارشناسی رسمی، نشان‌دهنده تجربه و تخصص بالای شماست. این شغل، وجه اجتماعی بسیار خوبی دارد.
درآمد کارشناسان رسمی چقدر است؟
همان‌طور که گفته شد، کارشناس رسمی داگستری بودن، شغل محسوب نمی‌شود و یک فعالیت جانبی به حساب می‌آید. یک فرد کارشناس با صرف وقت و استفاده از اطلاعات تخصصی و تجربی خود درخصوص پرونده اظهارنظر می‌کند و در ازای آن، طبق جدول ماده ۱۱ تعرفه حق‌الزحمه کارشناسان رسمی دادگستری، دستمزد می‌گیرد.
| مبلغ ارزیابی | دستمزد و حق الزحمه |
| تا پنجاه میلیون ریال | مقطوعاً ۱.۵۰۰.۰۰۰ ریال |
| از پنجاه میلیون و یک ریال تا یکصد و پنجاه میلیون ریال نسبت به مازاد | ۰٫۵ درصد |
| از یـکصد و پنـجاه میلیون و یک ریال تـا دویست و پنـجاه میلـیون ریال نسـبت به مازاد | ۰٫۴ درصد |
| از دویست و پنجاه میلیون و یک ریال تا یک میلیارد ریال نسبت به مازاد | ۰٫۳ درصد |
| از یک میلیارد ریال تا ده میلیارد ریال نسبت به مازاد | ۰٫۱۲۵ درصد |
| از ده میلیارد و یک ریال تا یکصد و پنجاه میلیارد ریال نسبت به مازاد | ۰٫۰۶ درصد |
| از یکصد و پنجاه میلیارد و یک ریال تا پانصد میلیارد ریال نسبت به مازاد | ۰٫۰۳ درصد |
| از پانصد میلیارد و یک ریال تا ششصد و پنجاه میلیارد ریال نسبت به مازاد | ۰٫۰۲۵ درصد |
| از ششـصد و پنجـاه میلیـارد و یک ریال تا یک هـزار میلیـارد ریـال نسـبت به مازاد | ۰٫۰۱۵ درصد |
| از یک هزار میلیارد و یک ریال به بالا نسبت به مازاد | ۰٫۰۱ درصد |
برای محاسبه آنلاین مبلغ دقیق دستمزد کارشناس رسمی،می‌توانید از محاسبه گر آنلاین سایت کانون کارشناسان رسمی، استفاده کنید.
به عنوان مثال پرونده‌ای که از نظر قاضی 10 میلیارد تومان ارزیابی شده است، مبلغ 6 میلیون تومان حق‌الزحمه خواهد داشت.
نکات مهم در اخذ پروانه کارشناس رسمی
- مطالعه منابع معتبر: برای موفقیت در آزمون ورودی و فرآیند مصاحبه، لازم است از منابع به روز و معتبری مانند “منابع آزمون کارشناس رسمی 1403” استفاده کنید.
- شرکت در دوره‌های آموزشی: برای ارتقای سطح دانش و مهارت‌های تخصصی، توصیه می‌شود در کلاس های آنلاین و آفلاین آمادگی آزمون آکادمی مهندس کریمی بهره ببرید.
- استفاده از تجربه کارشناسان خبره: مشورت و راهنمایی گرفتن از کارشناسان رسمی با تجربه، می‌تواند در موفقیت شما تاثیر به‌سزایی داشته باشد.
نتیجه گیری
کارشناس رسمی دادگستری شدن، نیازمند تلاش، پشتکار، تخصص و صرف زمان کافی است. با طی مراحل آزمون کتبی، مصاحبه و کارآموزی، می‌توانید یک کارشناس رسمی دادگستری شوید و پروانه معتبری دریافت کرده و از مزایای آن بهره مند شود.
